Tarihi camiler

Ulu Cami (Muradi - Rabi. 14. yy)
Ulu Cami Çorum'un en büyük camisidir. Depremlerden çok zarar görmüştür. Selçuk mimarisi özelliğini taşıyan ulu caminin ilk defa Selçuk sultanlarından Alaattin Keykubat'ın azad edilmiş kölelerinden Hayrettin Hazır tarafından yapıldığı sanılmaktadır. Minberinin kapısı üzerinde 706 senesi (1306 Ağustos) yazısı bulunduğuna göre bu minberin cami yapıldıktan sonra getirilmesi muhtemeldir. Minberdeki hadiste "Cuma miskinlerin haccı, müminlerin bayramıdır" yazılıdır. Minber maun ağacı tahtalarından yapılmış çok güzel bir sanat eseridir.
İkinci Beyazıt (1509) ve Yavuz Sultan Selim (1514) zamanında vukua gelen depremlerde şehrin üçte biri zarar görüp Ulu Caminin de yıkıldığı yazılmakta ise de yeniden yapıldığına dair bir kayıt yoktur. Osmanlı Padişahı II. Murat zamanında, Mimar Koca Sinan yıkılmış olan Ulu Camiyi yeniden yapmıştır. Osmanlı padişahı III. Selim zamanında (1793- H. 1208) depremden tekrar yıkılan Ulu Cami, Cebbar Zade Süleyman Bey ile oğlu Abdul Fettah Bey zamanında tekrar yapılmak suretiyle cami bu günkü halini almıştır. Caminin yapılması içİn Yusu'ü Bahri Efendinin ve halktan bir heyetin Süleyman Beye baş vurması ile cami yapımına başlamyor. Mimar Sinan tarafından yapılan bu cami dokuz kubbeli olduğu için Cebbar Zade Süleyman Bey aynı şekilde yapılmasım emrediyor. Fakat kendisinin idam edilmesi üzerine oğlu Abdul Fettah Efendi taş duvarla örülmüş caminin hemen ahşaptan kubbe yapılarak örtülmesini emrediyor. Bu günkü kubbenin ahşap oluşu bundan ileri gelmektedir. 1810 (H. 1225) yılında bitirilmiştir. Ulu camideki son cemaat kısmı
halkın yardımıyla Mutasarrı Celal Bey zamanında (1905) yılında yapılmıştır. Caminin batı yönündeki minaresi eskiden, doğu yönündeki minaresi ise son cemaat inşaatı ile birlikte yapılmıştır. Sülüs yazı ile yazılmış iki hitabesi vardır. İnayetullah Cami
Bu cami 1900 (H. 1318) yılında halk eliyle yapılmıştır. Kitabesi yoktur. Emir Ahmet Cami
Emir Ahmet sokağında bir mescit halinde Emir Ahmet tarafından yapılan (1595) bu cami yıkılarak halkın yardımıyla bu günkü şekilde yapılmıştır. Selimiye Cami
Osmancık Caddesi Akpınar sokağında Çomar Çayına yakın olan bu cami 1898 (H. 1316) yılında halk tarafından yapılmıştır. Kitabesi yoktur. Karakeçili Cami
Ücdutlar mahallesi Karakeçili sokağında 1595 yılında (H.1004) yapılmış, sonradan halk ve devlet yardımıyla 1958 yılında bu günkü haline getirilmiştir. Azap Ahmet Cami
Azap Ahmet sokağında çok eskiden yapılmış olan bu cami halk tarafından onarılmış ise de sonradan yıkılmıştır. Sonradan bu cami beton arme olarak yeniden bu günkü halinde yapılmıştır. Abdibey Cami
1647 yılında, Mustafa Paşa Oğlu Abdullah Bey tarafından yaptırılmıştır. Kitabesi yoktur. Yıkılarak yerine bu günkü betonarme camii yapılmıştır. İsahalife Cami
Çöplü mahallesinde 1595 (H. 1004) yılında İsahalife adındaki şahıs tarafından yapılan bu cami 1963 yılında yıkılmış, halk ve devlet katkısıyla yeniden yapılmıştır. Devhane Cami
Kerpiç ve ahşap olan bu caminin ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. Yıkılarak yerine bu günkü cami yapılmıştır. Kunduzhan Cami
Kunduzhan Mahallesinde bulunan bu cami 1867 (H. 1284) yılında yapılmıştır. 1895 yılında onarım görmüştür. Dış kapısı üzerinde kitabesi vardır. Ümithalife Cami
Pazar sokağında bulunan Battal Oğulları evine bitişik olan bu cami 1595 (H. 1004) yılında bir mescit halinde yapılmış olup, 1964 yılında onarılmış ve büyütülmüştür. Kİtabesi yoktur. Hamid Cami
Çarşı içinde Çöplük denen mevkide 1561 (H. 969) yılında Hüseyin Oğlu Rüstem Bey tarafından yapılmıştır. Kitabesi vardır. Bu caminin minberi Bey Camiinden gelmiştir, çok üstün bir sanat eseridir. Minbere Muzaffer Paşa minberi denir. Kubbeli Cami
Çarşı içinde bulunan bu cami ilk defa 1924 (H. 1340) 'yılında onarıldığı gibi depremden minaresi zarar gördüğü için yeniden yapılmıştır. Kapısı üzerinde ayet yazılıdır. Han Cami ( Gülabibey Cami, Ömer Neftçi Cami )
Çorum Beylerinden Gülabibey tarafından yapılan bu cami Gülabibey Mahallesindedir. 1579 (H. 987) yılında onarım gördüğü gibi son yıllarda da onarım görmüştür. Üç isimle anılmaktadır. Tepecik Cami
1595 yılında Tepecik mahallesinde bu cami halk tarafından yapılmıştır. Kitabesi yoktur. Sancaktar Cami
Mecitözü yolu üzerinde Celep aralığı başlangıcında 1595 yılında ilk defa mescit olarak yapı1mış, 1889 yılında onarım görmüştür. 1965 yılında tamamen yıkıldıktan sonra yeniden yapılmıştır. Veli Paşa Cami
Bu cami Veli Paşa sokağındadır. Çorum' da Defterdar bulunan Abdülbaki tarafından yaptırılmıştır. (1865- H. 1282). Kapıcıbaşı Veli Ağa tarafından onarımı yapılmıştır. Kitabesi yoktur. Kellegöz Cami
Milönü Caddesi Kale Sokağında bulunan bu caminin ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. Onarım tarihi olarak 1908 (H: .1326) yılı okunmaktadır. Kulaksız Cami
Yavruturna Mahallesi Kulaksız sokağ'ındaki bu cami (1830) (1230) yılında yapılmıştır. İlk onarımı 1863 (H. 1280) yılında yapılan bu caminin kitabesi yoktur. Battal Cami
Mecitözü caddesi üzerinde bulunan bu cami 1916 (H. 1335) yılında onarım görmüştür. Kitabesi yoktur. Bir adı da kiremit minaredir. Hıdırlık Cami, Türbe ve Haziresi
Peygamberimizin yakın arkadaşlarından ve ona hizmet edenlerden SUHEYB'i RUMİ'ye saygı nişanesi olmak üzere ilk defa Hıdıroğlu Hayrettin tarafından bir cami yaptırılmıştır. Ne zaman yapıldığı tesbit edilememiştir. Hıdırlık sözünün Hayrettin'in babasının adından geldiği sanılmaktadır. Bu camiye sonradan Çorum Kadıları ve Beyler Çelebi adıyla andığımız Osmancık Emiri bir çok arazi vakfetmiştir. Depremden zarar gördüğünden, Beşiktaş Muhafızı olan Çorumlu Yedi Sekiz Hasan Paşanın Süheyb-i Rumiden bahsetmesi ve yardım istemesi üzerine II. Abdülhamid'inemirleri üzerine şimdiki cami ve türbesi yapılmıştır ve kitabesi vardır.